/ مسئولان مانع ورود بخش خصوصی برای مرمت نشوند
👤 حسن استاجی، کارشناس میراث فرهنگی و عضو هیأت علمی گروه مرمت و شهرسازی دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار:
🔹متأسفانه در تمام دولت‌ها، میراث فرهنگی صرفا حیاط خلوت تلقی می‌شده و این موضوع نه فقط در برخی شهرها مثل سبزوار، بلکه در کل کشور محسوس است و به گونه‌ای پیش رفته که اکنون شاهد از دست دادن و تخریب ابنیه تاریخی و میراث فرهنگی در سبزوار هستیم.
🔹نگاه مسئولان به میراث فرهنگی، توام با عدم تغییر نگرش در این باره و صرفا تدوام وضعیت مدیریتی غیر صحیح بوده است. مسئولان شهری هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که بسیاری از میراث فرهنگی سبزوار، به خصوص در ایام نزدیک به نوروز، نیاز به مرمت اصولی دارد نه رنگ آمیزی و زیباسازی.
🔹همین عدم داشتن نگاه عمیق به میراث فرهنگی، سبب شده که حتی بسیاری از پروژه های کوچک تر نیز که می‌تواند با هزینه کمتر نسبت به پروژه‌های سنگین، مورد مرمت قرار گیرد، در معرض تخریب کامل باشد. پروژه‌های کلان و به اصطلاح میلیاردی نیز، به مثابه سنگی برای نزدن شده‌اند.
🔹به نظر می‌رسد باید بیش از هر زمانی، بخش خصوصی به مسئله میراث فرهنگی ورود پیدا کند، هر چند که در طی چند سال گذشته تاکنون و به خصوص فعالیت بخش خصوصی و نهادهای مردم نهاد در میراث فرهنگی، بازگشایی خانه‌ها و ابنیه تاریخی و مرمت آن، شاهد این هستیم که بخش خصوصی از بخش دولتی ما، بسیار بهتر نیز عمل کرده است.
🔹با گذر ٢۵ میلیون مسافر از رهگذر جاده‌ای سبزوار، بسیار شنیده شده که می‌توان با استفاده از این ظرفیت، شاهد تحول شگرفی در مقوله اقتصاد دیار سربداران بود. هر چند که می‌شود با الگوبرداری صحیح و تکیه بر پتانسیل و ظرفیت سبزوار، به ورود مسافران و جذب آنها امیدوار بود.
🔹اما واقعیت این است که نمی‌توان یک شبه یا صرفاً در حد صحبت و بدون برنامه، آن را عملی کرد. اگر اوضاع میراث فرهنگی سبزوار درست شود، قطعا در مباحث اقتصادی نیز شاهد تحول خواهیم بود. اما واقعیت این است که میراث فرهنگی، تنها ناجیِ اقتصاد نخواهد بود.
🔹متأسفانه شرایط به گونه‌ای شده که گاهی باید التماس کنیم تا برای مرمت حتی بخش کوچکی از میراث فرهنگی، هزینه لازم را تخصیص دهند. البته این مسئله نه فقط در سبزوار و استان، بلکه در تمامی شهرهای مختلف ایران دیده می‌شود. اینکه مثلا بگوییم ٢٠ میلیون بدهید برای فلان پروژه، در واقعیت نشان دهنده این است که کم کم هر چه بافت تاریخی داشته باشیم، در حال کمتر شدن و از بین رفتن است.
🔹میراث فرهنگی هیچ زمانی برای مسئولان کشور ما، اولویت نبوده است. عملاً در سبزوار بافت تاریخی نمانده، بلکه تک بناهایی وجود دارد. با وجود رابطه امیدوار کننده و خوبی که بخش علمی و دانشگاههای سبزوار با میراث فرهنگی برقرار کرد، اما این مسئله باز هم سبب اتفاق غافلگیرانه‌ای نشد.
🔹می‌توان به صراحت گفت که در برخی موارد، دانشگاه و میراث فرهنگی چاره‌ای جز تبعیت از میراث فرهنگی استان نداشته‌اند. با ورود و همکاری دانشگاه با میراث، در دو بخش مهم میراث فرهنگی سبزوار نظیر مشکلات موجود در کوی گلستان و تپه دامغانی ها، قرار بود ظرف یک یا چند هفته اقدامات لازم از جانب استان ابلاغ شود، اما تعلل مدیریتی در استان در این باره به سه سال رسید.
🔹در خصوص مرمت، احیا و بهره مندی از کاروانسراهای تاریخی نیز، وضعیتی تقریبا مشابه وجود دارد. برخی از کاروانسراهای شهری و حتی خارج از محدوده شهری سبزوار مثل کاروان سرای عرب‌ها، فرامرزخان و…، ظرفیت های خوبی دارند، ولی ناهماهنگی‌های موجود میان ادارات اوقاف و میراث فرهنگی، مانع از نگهداری و یا بهره‌مندی از این اماکن شده است.
🔹تنها می‌توان امیدوار بود که بستر این نگاه، تعدیل پیدا کند و بخش خصوصی و مردم، به کمک میراث فرهنگی شهر خود بیایند تا میراث ارزشمند خود را حفظ کنند. حداقل انتظار از مسئولان هم این است که با مانع تراشی‌ها، باعث عدم ورود بخش خصوصی به مقوله میراث فرهنگی نشوند تا بخش خصوصی بتواند سهم خود را، ایفا کند./ ایلنا
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
🔰به روز ترین مجموعه خبری غرب خراسان
@asrsabzevar
