👤 میثم روشنی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کاشمر:
🔹دشت این شهرستان غربی خراسان، بین دو دشت ازغند و دشت بردسکن تا محل رودخانه ششطراز خلیل آباد، واقع شده و یکی از بحرانیترین دشتهای ایران است. کار و هزینه در حوزههای آبخوان و آبخیزداری در واقع هزینه نیست، بلکه سرمایهگذاری برای نسلهای آینده است.
🔹تغییرات اقلیمی، تمامی حوضههای آبخیز کاشمر را درگیر کرده و پروژههای آبخیزداری با هدف کنترل سیل و رسوب و تقویت پوشش گیاهی و همچنین تقویت سفرههای آب زیرزمینی، اجرایی شده است.
🔹پروژههای آبخیزداری، علاوه بر کنترل سیلابهای مخرب فصلی و پیشگیری از تخریب زیرساختها و خسارتهای احتمالی حاصل از سیل، در تغذیه سفرههای زیر زمینی چشمهها و قنوات، کنترل فرسایش خاک و حمل رسوب، استحصال آب ناشی از بارشهای سالانه، افزایش رطوبت سطحی خاک و تقویت پوشش گیاهی تأثیر فراوانی دارد.
🔹امسال ۳/۵ میلیارد تومان از ردیف تعادل بخشی، برای اجرای پروژههای آبخیزداری در حوزه کسرینه کاشمر جذب شد که با بهرهبرداری از این طرحها، بخش زیادی از کشاورزان و بهرهبرداران در پایین دست از مزیتهای طرحهای مذکور، بهرهمند میشوند.
🔹اجرای یک بند خاکی پخش سیلاب با خاکریزی ۳۸ هزار متر مکعب، اجرای یک سازه ترکیبی گابیون سنگ ملات در خروجی زیر حوزه کلاته نادر با حجم حدود ۱ هزار متر مکعب و تکمیل سرریز سنگ و ملات بند خاکی محمدیه خروجی زیر حوزه شماره ۷ با حجم حدود ۴۰۰ مترمکعب، از جمله طرحهایی هستند که همزمان هفته منابع طبیعی، در کاشمر به بهره برداری رسید.
🔹در سالهای گذشته، سه سازه شامل یکبند خاکی با حجم ۱۸ هزار مترمکعب و سرریز سنگ ملات با حجم ۳۵۰ مترمکعب و یکبند سنگ و ملات با حجم هزار مترمکعب در بالادست کلاته روحانی و یک سازه گابیونی با حجم ۷۰۰ مترمکعب نیز، اجرا شده است.
🔹بیش از ۹۵ درصد تغذیه سفره آب زیرزمینی دشت کاشمر، از حوزههای آبخیز شمالی که شامل ارتفاعات صخرهای و منطقه کوهستانی است، انجام میگیرد. از ابتدای دهه ۷۰، مطالعه، بررسی و اجرای پروژههای آبخیزداری بر روی این حوزههای آبخیز، شروع شده است.
🔹در نتیجه این اقدام، مطالعات کامل آبخیزداری در حوزه آبخیز آبخوان بهاریه با سطح حدود ۲۰ هزار هکتار، حوزه شهری کاشمر (شرق سید مرتضی) با وسعت ۶ هزار هکتار، حوزه آبخیز سنگ نصوح با وسعت ۵ هزار هکتار و حوزه کسرینه (غرب کاشمر) به وسعت ۷ هزار هکتار، انجام شده است.
🔹حوزههای آبخیز کوچکتری مانند آبخیز فرشه و آبریز قوچپلنگ نیز، به صورت موردی بررسی و عملیات کنترل سیلاب در آن انجام شده است. با اعتباراتی که در سالهای گذشته تخصیص داده شده، عملیات کنترل سیل پخش و نفوذ سیلاب در ۸۰ درصد این منطقه بهخصوص منطقه شمال شرق شهرستان کاشمر، به سرانجام رسیده است.
🔹با اقدامات کنترلی انجام گرفته، علاوه بر حفاظت شهر و روستاهای دشت کاشمر، اراضی کشاورزی و باغات، راهها و تأسیسات پاییندست از تهدید سیل، هرساله ۹۰ درصد از سیلاب رودخانههای غرب و شمال غرب دشت کاشمر مهار و به سفره آب زیرزمینی منطقه تزریق میشود.
🔹برای تکمیل عملیات آبخیزداری در این حوزه، آبخیز فاز ۲ پخش سیلاب در بالادست روستای سرحوضک با حجم عملیات خاکی ۴۰ هزار مترمکعب و ۴۰۰ مترمکعب سریز سنگ ملات، یک مورد بند خاکی و یک سازه سنگ ملات در رودخانه سرخرود، اجرا خواهد شد.
🔹پروژههای آبخیزداری نه تنها برای تغذیه سفرههای زیرزمینی بسیار مفید است و از تبخیر آب جلوگیری میکنند، بلکه سیلابها هم ایمنسازی میشوند و اگر طرحهای آبخیزداری اجرا نشود، از شمال غرب و شمال شرق کاشمر مورد تهدید سیلاب هستیم.
🔹احداث پروژههای آبخیزداری و آبخوانداری در قالب بندهای سنگ ملاتی یا تور گابیون در سرشاخهها و بالادست حوضه آبریز و احداث بندهای تغذیه مصنوعی در دامنهها و ورودی دشتها، بهترین گزینه است. همچنین مساحت کل مطالعه شده کال دره گرگ و دره گور کاشمر، افزون بر ۵۱۲۶ هکتار است.
🔹این ۲ کال، روان آبهای بسیار زیادی دارد؛ به طوری که برای کال دره گرگ در بارندگیهای حداکثری ۵۰ ساله روان آبی ۳۶ متر مکعب در ثانیه و حداکثر سیلابی که برای کال دره گور برآورده شده، ۵۰ متر مکعب در ثانیه است که اگر این سیلابها در مسیر کال ادامه یابد، در شهر کاشمر و حسینآباد تخریبهای زیادی را، بر جای خواهد گذاشت.
🔹پوشش گیاهی در کنترل روان آبها نقش بسزایی دارد، اما توسط برخی افراد که به ارتفاعات میروند، تخریب شده و از بین میرود. با توجه به سنگلاخی بودن منطقه، اگر مردم رعایت کنند و گیاهان بالشتکی مانند چوبک، کلاه میرحسن، گون، بادامشک و… را تخریب نکنند و چرای بیش از حد دامهایشان را نداشته باشند، این گیاهان در کنترل روان آبها مؤثر است.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
🔰به روز ترین مجموعه خبری غرب خراسان
@asrsabzevar