👤 هادی معماریان، پژوهشگر حفاظت خاک و توسعه پایدار:
🔹منابع آلاینده خاک می‌توانند از انسانی، صنعتی، کشاورزی و حتی طبیعی باشند و منابع انسانی آلاینده خاک می‌تواند شامل دفن غیرمجاز زباله، استفاده نادرست از کود و سموم کشاورزی، دفن زباله‌های صنعتی و تخریب بلندمدت اراضی باشند.
🔹منابع طبیعی مانند عناصر زمین زاد، زمین‌لرزه‌ها و طوفان‌ها نیز، می‌توانند به آلودگی خاک منجر شوند. برخی از آلاینده‌های شیمیایی معمول در خاک شامل فلزات سنگین مثل سرب و جیوه، ترکیبات آلی کربن، سموم کشاورزی و نفت و مشتقات آن هستند.
🔹ترافیک شهری هم می‌تواند منبع انتشار آلاینده‌های هیدروکربنی و فلزات سنگین برای خاک، تلقی شود. در کاشمر، لندفیل ها یا جایگاه‌های دفن زباله به‌عنوان یکی از مهمترین منابع آلاینده خاک و آب منطقه، به شمار می‌روند.
🔹لندفیل کاشمر در فاصله کمتر از ۹ کیلومتری شهر واقع شده و روزانه میزبان بالغ بر ۸۰ تن زباله شهری و عفونی است که دفن بهداشتی زباله‌ها توسط شهرداری به موقع انجام نمی‌شود.
🔹گاه زباله‌ها در زباله‌گاه به مدت یک هفته به صورت روباز باقی می‌ماند. دفن نکردن زباله‌ها به صورت روزانه در مواقع وزش باد و توفان منجر به پراکندگی آن‌ها در سطح زمین‌های اطراف زباله گاه شده و به مرور موجب آلودگی خاک می‌شود.
🔹متأسفانه دفع و جمع‌آوری شیرابه‌ها در لندفیل کاشمر انجام نشده و بخشی از آن به مرور وارد آبخوان می‌شود. نخاله‌های ساختمانی نیز، به دلیل داشتن آهک، سیمان و گچ اگر در یک زمین کشاورزی و یا خاک قابل استفاده باقی بمانند، به مرور زمان سبب بی‌کیفیتی و غیرقابل کشت کردن آن زمین، خواهند شد.
🔹فقط در ضلع شمال غرب کاشمر که کانون توسعه شهر محسوب می‌شود و در ۲۶ لکه بزرگ، بیش از نیم میلیون متر مکعب نخاله ساختمانی انباشت و رهاسازی شده و در ۶ نقطه شهر، نخاله‌های ساختمانی به صورت غیرمجاز تخلیه می‌شود.
🔹فاضلاب‌های شهری و صنعتی نیز، منابع مهم آلاینده خاک کاشمر محسوب می‌شوند و هم‌اکنون روزانه بالغ‌بر ۱۵۰ مترمکعب فاضلاب شهرک صنعتی کاشمر، بدون تصفیه رها شده و وارد سفره آب زیرزمینی می‌شود.
🔹این فاضلاب‌های آلوده به فلزات سنگین و مواد شیمیایی، به شدت موجب آلودگی خاک شده و حتی در یک بازه زمانی نیز، قنات روستای فرح آباد کاشمر به همین دلیل، آلوده و غیرقابل استفاده شد.
🔹به دلیل نبود تصفیه‌خانه فاضلاب در کاشمر، فاضلاب تمامی واحدهای خانگی و خدماتی شهر، از طریق چاه جذبی وارد آبخوان شده و به مرور زمان، موجب آلودگی نیتراته آب زیرزمینی خواهد شد.
🔹شهرک صنعتی کاشمر، بر روی ۶ رشته قنات فعال قرار گرفته که با رها شدن فاضلاب واحدهای صنعتی، هر لحظه بیم تخریب و آلودگی قنات‌ها وجود دارد. آلودگی‌های زمین زاد ناشی از واحدهای زمین‌شناسی کاشمر نیز، یکی از منابع مهم آلودگی خاک‌های منطقه به حساب می‌آیند.
🔹سه واحد اصلی زمین شناسی در منطقه ترشیز واقع در جنوب غرب خراسان شامل افیولیت‌ها، مافیک‌ها و گرانیت‌ها، منشأ آلودگی‌های زمین زاد منطقه‌اند که آزاد کننده عناصری مثل آرسنیک، سرب، آهن، مس، مولیبدن، کادمیوم و روی در خاک هستند.
🔹نقاط اصلی آلودگی آرسنیک خاک در کوهسرخ و اطراف گسل درونه و آلودگی کروم نیز بیشتر در شمال شهرستان کوهسرخ، قابل مشاهده است.
🔹معادن منطقه نیز، یکی دیگر از منابع آلاینده خاک است و معادن مس و آهن در شمال کاشمر، خلیل آباد و بردسکن، معادن طلا و باریت در بردسکن، جزو این منابع هستند.
🔹در جنوب و جنوب غرب کاشمر (مناطق شوراب و جعفرآباد)، نشانه‌های آلودگی خاک به نیکل، کبالت، کروم، آرسنیک، آنتیموان، مولیبدن و سرب، مشاهده و گزارش شده است.
🔹کشاورزی در کل جنوب غرب خراسان، به دلیل استفاده بسیار زیاد از کودهای ازته و فسفاته و سموم کشاورزی (که سرشار از آرسنیک هستند)، منبع مهم آلاینده خاک منطقه بوده و نیازمند مدیریت تلفیقی است.
〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
🔰به روز ترین مجموعه خبری غرب خراسان
@asrsabzevar
